Niektóre z narkotyków powodują wyrzut dopaminy, która odpowiada za uczucie przyjemności, euforii, satysfakcji. Dopamina ma wpływ na kontrolę motoryczną, funkcje poznawcze, motywację oraz układ, ośrodek czy też system nagrody.
W tym kontekście rozpatruje się nadużywanie alkoholu, kokainy, metamfetaminy, heroiny, marihuany, a nawet nikotyny – wszystkie mają większy lub mniejszy wpływ na wymieniony ośrodek nagrody.
Wbrew obiegowym, błędnym opiniom, alkohol należy do jednych z najtwardszych narkotyków obok heroiny i metamfetaminy. Przy tym przynosi kolosalne straty nie tylko użytkownikowi, ale w dużej mierze również otoczeniu (społeczeństwu). Alkohol podobnie jak inne, bardzo silne narkotyki powoduje wyrzut dopaminy w mózgu (wiemy to od 2003 r.). Powinno to dać wszystkim do myślenia, gdyż analogiczne efekty przynosi kokaina, w tym palona (crack), a także jeden z najbardziej wyniszczających narkotyków – metamfetamina.
Jak alkohol wpływa na mózg?
Spadek receptorów dopaminy typu 2 i transmisja dopaminy w układzie nerwowym predysponują do spożywania alkoholu, istnienia uzależnienia.
W jednym z badań ustalano, jak alkohol wpływa na receptory dopaminy typu 2) i transmisję dopaminy u ludzi uzależnionych od alkoholu. Stosowano pozytonową tomografię emisyjną (PET) i radioaktywnie znakowany środek należący do grupy selektywnych antagonistów receptorów dopaminowych D₂. Zastosowanie takiego preparatu pozwala ocenić dostępność receptorów dopaminowych w mózgu. Jeśli nie będzie się on w stanie przyłączyć, to znaczy, że ich nie ma w wystarczającej ilości lub nie funkcjonują właściwie.
Piętnastu badanych uzależnionych od alkoholu i 15 zdrowych z grupy kontrolnej zostało zeskanowanych przed i po prowokacji psychostymulantem (amfetamina, 3 mg/kg masy ciała dożylnie). Wypieranie raclopridu wywołane amfetaminą mierzono, jako różnicę między dwoma skanami.
Wyniki
- znakowany środek był znacząco słabiej przyłączany do receptorów D2 w różnych obszarach mózgu u osób uzależnionych od alkoholu, szczególnie w obszarze prążkowia limbicznego
- amfetamina działała znacząco słabiej na alkoholików pod względem uwalniania dopaminy w prążkowiu.
Wnioski
Uzależnienie od alkoholu wiązało się ze spadkiem ilości receptorów dla dopaminy w każdej części prążkowia, podczas gdy uwalnianie dopaminy wywołane amfetaminą było zmniejszone tylko w prążkowiu limbicznym.
Co to znaczy?
Wyniki badań wykazały korelację pomiędzy gęstością receptorów dopaminy D2 i obiema formami uczenia się (jawną i niejawną). Badanie dowiodło, że prążkowie limbiczne stanowiące część jąder podstawnych, bierze udział wyłącznie w procesie nauki jawnej.
Z ewolucyjnego punktu widzenia prążkowie limbiczne jest najstarszą częścią jąder podstawnych. Jest obecne u prymitywnych kręgowców, takich jak minogi, jaszczurki oraz płazy. To znaczy, że alkohol przyczynia się do spadku ilości receptorów dla dopaminy, a więc trzeba więcej wypić, aby odczuwać skutki stosowania etanolu. Niestety, kosztem jest spadek możliwości uczenia się, gdyż wiele wskazuje, iż receptory D2 są kluczowe np. do nauki sekwencji motorycznych. Jest to kolejny argument dla kulturystów, by nie sięgać po etanol.
Referencje, badania, literatura:
Diana Martinez i in. Alcohol Dependence Is Associated with Blunted Dopamine Transmission in the Ventral Striatum https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006322305005640
Isabelle Boileau Alcohol promotes dopamine release in the human nucleus accumbens https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/syn.10226
