Zdarza Ci się czuć przeszywający ból w okolicy pośladka, który często promieniuje w dół uda lub/ i do okolicy pachwiny? Ból ten często pojawia się po wielu godzinach w pozycji siedzącej lub podczas podnoszenia ciężarów? Często dolegliwość ta błędnie klasyfikowana jest jako rwa kulszowa, jednak w wielu wypadkach powodem jest mięsień gruszkowaty.
Zespół mięśnia gruszkowatego
Mięsień gruszkowaty jest umiejscowiony głęboko w pośladku, pod mięśniem pośladkowym większym, w okolicy którego przebiega nerw kulszowy. Mięsień gruszkowaty stabilizuje staw biodrowy i odgrywa istotną rolę w poruszaniu się.
Kiedy mięsień gruszkowaty jest nadmiernie napięty, odczuwamy ból lub/i drętwienie w okolicy pośladka, a czasami odczuwamy objawy na przebiegu nerwu kulszowego. Dolegliwość ta nazywana jest zespołem mięśnia gruszkowatego i jest często mylona z rwą kulszową.
Zespół mięśnia gruszkowatego daje podobne objawy do rwy kulszowej, lecz w większości przypadków rwa kulszowa nie jest spowodowana przez zespół mięśnia gruszkowatego.
Nerw kulszowy przebiega tuż obok mięśnia gruszkowatego, który pełni funkcję zewnętrznego rotatora biodra, dlatego ilekroć mięsień gruszkowaty jest podrażniony lub zapalony, wpływa również na nerw kulszowy, co może powodować ból podobny do rwy kulszowej.
Rwa kulszowa
Nerw kulszowy jest największym nerwem w ciele i składa się z korzeni nerwowych wychodzących z dolnych partii kręgosłupa (L4-S3), które łączą się w jeden duży nerw – nerw kulszowy biegnący od odcinka lędźwiowego kręgosłupa aż do stopy.
Rwa kulszowa to choroba, podczas której pacjent odczuwa ból i/lub mrowienie na przebiegu nerwu kulszowego lub związanego z nim korzenia nerwu lędźwiowo-krzyżowego. Często błędną diagnozą jest określenie bólu krzyża lub bólu pośladka promieniującego do nogi, jako rwę kulszową. Rwa kulszowa jest charakterystyczna dla bólu będącego bezpośrednim skutkiem patologii nerwu kulszowego lub korzenia nerwu kulszowego u podstawy kręgosłupa.
Przyczyny rwy kulszowej
Najczęstszą przyczyną ucisku na nerw kulszowy jest wypadnięcie dysku, zwyrodnienia stawów międzykręgowych, takie jak wypukliny, przepukliny, obrzęk korzonka nerwu, a także skrzywienie kręgosłupa lub niewłaściwa budowa miednicy. Ucisk na nerw kulszowy zdarza się również kobietom w ciąży, co jest efektem niewłaściwego obciążenia kręgosłupa.
Jakie mogą być przyczyny zespołu mięśnia gruszkowatego:
- uraz w okolicy biodra lub pośladka,
- przerost mięśnia gruszkowatego – często obserwowany u sportowców podnoszących ciężary,
- siedzenie przez dłuższy czas (zawodowi kierowcy, pracownicy biurowi, rowerzyści).
Objawy zespołu mięśnia gruszkowatego
Objawy są podobne do rwy kulszowej i często trudno jest odróżnić pochodzenie bólu. Ból związany z zespołem mięśnia gruszkowatego może promieniować do tylnej części uda, ale czasami może nawet promieniować do podudzia. Rozpoznanie podstawy bólu powinien wykonać lekarz stosując manewry rozciągające, rotujące oraz zginanie i przywodzenie w celu podrażnienia mięśnia gruszkowatego.
Główne objawy zespołu mięśnia gruszkowatego to:
- przewlekły ból w okolicy pośladków i bioder,
- ból podczas wstawania z łóżka,
- niezdolność do siedzenia przez dłuższy czas,
- ból pośladków nasilający się przy ruchach bioder.
Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego
Leczenie obejmuje krótkotrwały odpoczynek (nie dłuższy niż 48 godzin), stosowanie środków rozluźniających mięśnie oraz fizjoterapię (która obejmuje rozciąganie mięśnia gruszkowatego, zakres ćwiczeń ruchowych i masaże głębokich tkanek).
U niektórych pacjentów wstrzyknięcie steroidów wokół mięśnia gruszkowatego może pomóc zmniejszyć stan zapalny i ból.
Operacja jest ostatnią kwestią do rozważenia u pacjentów z zespołem mięśnia gruszkowatego. Należy ją brać pod uwagę tylko u pacjentów, u których nie powiodło się leczenie zachowawcze, w tym ćwiczenia fizyczne. Jednak nawet po operacji niektórzy pacjenci mogą nadal odczuwać ból.
Podsumowując
Zespół mięśnia gruszkowatego najczęściej powstaje na skutek wielogodzinnego siedzenia, urazu lub podczas ćwiczeń siłowych obciążających mięsień gruszkowaty. Nieleczony zespół mięśnia gruszkowatego może źle wpływać na sprawność fizyczną, a nawet prowadzić do kalectwa. Jednak w przypadku leczenia i stosowania się do programu ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę, u większości ludzi objawy ustępują w ciągu 1-3 tygodni. Aby uniknąć nawrotów bólu, należy pamiętać o regularnym ruchu i rozciąganiu mięśni.
Autor: Amanda Starek
Referencje:
