„Podstawową i niekwestionowaną funkcją witaminy D w organizmie człowieka jest regulacja gospodarki wapniowo- fosforanowej oraz modelowanie i mineralizacja kości” [6]. Cholekalcyferol (witamina D3) powstaje z 7-dehydrocholesterolu (prowitaminy D), który jest wytwarzany w wątrobie z cholesterolu. Dzieje się tak poprzez wpływ promieni UV. 90% obecnej w organizmie witaminy D ma pochodzenie endogenne, a jej poziom w osoczu zależy od tego, jak sprawnie zachodzi synteza w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego [8]. Witaminę D3 stosuje się u niemowląt, aby zapobiec krzywicy – gdyż w tej fazie rozwoju występuje duże zapotrzebowanie na witaminę D3 [1]. Cholekalcyferol (z pokarmów i z syntezy skórnej) przenoszony jest do wątroby, gdzie ulega hydroksylacji. Powstaje 25-hydroksycholekalcyferol [25(OH)D], który jest magazynowany w wątrobie oraz uczestniczy w krążeniu jelitowo-wątrobowym [7].
Czy jednak suplementacja witaminy D ma przełożenie na osiągi sportowe, odporność?
Zerknijmy na badania:
2016 rok – Jastrzębska M., Kaczmarczyk M., Jastrzębski Z. [2]. Dobrze wytrenowani piłkarze zostali podzieleni na dwie grupy – placebo (PG) oraz witamina D (5000 IU/dziennie). Obie grupy wykonywały trening HIIT przez 8 tygodni. Graczy dobrano wg osiągów (moc) oraz roli na boisku. Pobrano próbki krwi. Dodatkowo ustalono wyniki prób wysiłkowych, takich jak: sprinty 10-20-30 m, wyskok z pozycji pół-przysiadu, wyskok po zmianie kierunku ruchu. Wskutek prowadzenia treningu interwałowego poprawiły się wyniki wszystkich testów, oprócz sprintu na 30 m. Niestety, wyniki suplementacji w ciągu 8 tygodni podawania witaminy D nie okazały się znaczące. Naukowcy podkreślają, że zalecenie suplementacji witaminy D u sportowców są przedwczesne, można rozważyć jedynie jej uzupełnianie w czasie sezonowych niedoborów witaminy D.
2015 rok – Mayan I, Somech R, Lev A, Cohen AH, Constantini NW, Dubnov-Raz G [3]. Zbadano aktywność grasicy, poziom 25-hydroksycholekalcyferolu 25(OH)D w serum krwi u 82 młodych pływaków. 55 z nich miało niedobór witaminy D. Przez 12 tygodni podawano im placebo lub witaminę D3 (2000 IU/dziennie). Niestety, okazało się, że suplementacja D3 nie ma żadnego wpływu na ilość zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych, czas ich trwania oraz zaawansowanie choroby.
Inne badania mówią z kolei o tym, iż wysokie niedobory witaminy D mają osoby otyłe – zależność występowała o 35% częściej [4]. Jeszcze inne dane sugerują, iż osoby z niskim poziomem witaminy D w serum krwi są o wiele bardziej podatne na rozpad mięśni podczas np. biegu na 5 km. Mężczyźni mieli poziom 25-hydroksycholekalcyferolu wynoszący 6 ng/ml, minimalny poziom laboratoryjny – który jest uznawany za dolną granicę – to więcej niż 30 ng/ml [5]. 32 ng/ml 25-hydroksycholekalcyferolu odpowiadają 80 nmol/l.
Kolejne badanie mówi, iż aż 84% piłkarzy w Katarze miało niedobór witaminy D (25(OH)D mniej niż 30 ng/ml – co ma niejasne znaczenie – nie stwierdzono wpływu tego czynnika na osiągi sportowe (m.in. analizowano izokinetyczny szczytowy poziom mocy nóg sportowców).
Wg badań austriackich – u mężczyzn (2300) w średnim wieku powyżej 60 lat poziom witaminy D (mierzony poprzez ilość 25-hydroksycholekalcyferolu) był bezpośrednio skorelowany z ilością testosteronu całkowitego oraz wolnego. Co ciekawe, mężczyźni którzy stosowali preparaty multiwitaminowe nie mieli znacząco wyższego poziomu witaminy D (22.1 mcg/l) w porównaniu do grupy, która ich nie używała. (17.2 mcg/l).
Paradoksalnie, stosowanie kremów z filtrem oraz nie wychodzenie na słońce w tzw. szczycie powoduje niedobory witaminy D. „Zastosowanie preparatu SPF z numerem 8 redukuje syntezę cholekalcyferolu w 95%, a preparatu z numerem 15 nawet w 99%” [6].
Wnioski końcowe – suplementacja witaminą D może, ale nie musi mieć przełożenia na wyniki sportowe. W innych badaniach: zmniejszenie ilość upadków, czy wzrost siły obserwowano tylko u osób w średnim lub podeszłym wieku, którym podawano witaminę D. Poziom testosteronu jest w pewien sposób skorelowany z witaminą D, jednakże suplementacja witaminą D nie musi zwiększać ilości testosteronu wolnego i całkowitego. Najzdrowiej i najszybciej wyjść częściej na słońce, nie stosując filtrów: „podczas krótkiej ekspozycji (15’) na promieniowanie słoneczne uzyskujemy taki poziom kalcydiolu we krwi, jaki byłby osiągalny po spożyciu 10000–20000 IU cholekalcyferolu” [8]
Referencje:
-
E. Mutschler „Farmakologia i toksykologia”.
J Strength Cond Res. 2016 Jan 20. The effect of vitamin d supplementation on training adaptation in well trained soccer players. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26808860
Isr Med Assoc J. 2015 Sep;17(9):571-5. Thymus Activity, Vitamin D, and Respiratory Infections in Adolescent Swimmers. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26625549
Obes Rev. 2015 Apr;16(4):341-9. doi: 10.1111/obr.12239. Epub 2015 Feb 17. Obesity and vitamin D deficiency: a systematic review and meta-analysis. Pereira-Santos M1, Costa PR, Assis AM, Santos CA, Santos DB. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25688659
Med Hypotheses. 2013 Oct;81(4):551-2. doi: 10.1016/j.mehy.2013.06.029. Epub 2013 Jul 26. Does low serum 25 OH vitamin D interact with very strenuous physical activity, facilitating development of rhabdomyolysis? http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23896214
Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia Adequate level of vitamin D is essential for maintaining good health Cecylia Tukaj Zakład Mikroskopii Elektronowej, Akademia Medyczna w Gdańsku http://www.phmd.pl/fulltxthtml.php?ICID=870029
© Borgis – Nowa Pediatria 1/2004, s. 41-44 Janusz Książyk „Witamina D, osteopenia, krzywica i osteoporoza” http://www.czytelniamedyczna.pl/2124,witamina-d-osteopenia-krzywica-i-osteoporoza.html#
Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia Adequate level of vitamin D is essential for maintaining good health Cecylia Tukaj http://www.phmd.pl/fulltxthtml.php?ICID=870029
