Dlaczego boli udo?

Ból uda jest częstą przyczyną dyskomfortu, jaki czujemy w kończynie dolnej, co czasem jest powodem braku możliwości wykonania ciężkiego treningu siłowego lub w ogóle konieczność zrobienia przerwy. O czym może świadczyć?

Jak rozpoznać przyczynę? Jak leczyć? Czy konieczna jest wizyta u specjalisty?

Ból uda może nieść za sobą problemy natury neurologicznej. Ucisk na nerw kulszowy lub skórny, będzie się oznajmiał w postaci rwy kulszowej, która będzie uzależniona od stopnia ucisku na nerw, oraz różnego rodzaju neuralgie i parestezje. Jednak, same problemy dotyczące układu nerwowego, niekoniecznie mogą być przyczyną samej istoty bólu. Powiązanie dyskomfortu, jaki czujemy w udzie, może być również związane z naszą postawą ciała, wadami rozwojowymi (które często dają o sobie znać w okresie intensywnego wzrostu), czy uszkodzeniami strukturalnymi.

Ważne jest również, aby umieć rozpoznać tzw. opóźnione bóle mięśniowe (ang. DOMS), które są dość powszechnie występującym efektem intensywnego wysiłku beztlenowego.

Rodzaj i umiejscowienie bólu w kończynie, świadczyć może o rodzaju schorzenia, czy kontuzji jaka nas dopadła. Ważne jest czy jest to ból nagły, czy odczucia towarzyszące jego wystąpieniu są powolne i stopniowo rosną. Ból może być również piekący, przeszywający, pulsacyjny. Umiejscowienie bólu będzie świadczyło między innymi o tym, jaki poziom struktur nerwowych uległ uszkodzeniu. Możemy odczuwać ból z przodu uda, boku, czy w tylnej części kończyny.

Ważne z punktu widzenia oceny stanu osoby kontuzjowanej, jest również występowanie odczuć współistniejących, takich jak mrowienie, uczucie ciągnięcia, czy napięcia. Bada się również wrażliwość na dotyk czy ucieplenie tkanek w miejscu bólu.

Jak zostało nieco nadmienione w akapicie traktującym o tym, dlaczego udo boli, przyczyn może być wiele:

Jeżeli mamy do czynienia z tzw. doms-ami, czyli bólem ud po intensywnym treningu beztlenowym oraz taki stan rzeczy utrzymuje się po każdym treningu nóg, możliwe, że trzeba nieco zmniejszyć intensywność samego wysiłku. Warto przyjrzeć się diecie, pod kątem poszczególnych proporcji makroskładników, witamin i minerałów. Jeżeli ból się utrzymuje, skorzystać możemy z różnych form odnowy biologicznej: masaż, sauna, stretch, rolowanie.

W przypadku rwy kulszowej sprawa się już nieco komplikuje. Jego korzenie nerwowe wychodzą z poziomu L4-L5 oraz S1-S2 kręgosłupa. Ból jaki odczuwają osoby dotknięte rwą, opisywany jest jako promieniujący do pośladka, kończyny dolnej czy choćby stopy. W przypadku nagłego uszkodzenia krążka międzykręgowego, zaleca się ułożenie na twardym podłożu z nogami zgiętymi w stawach biodrowych.

W przypadku rwy kulszowej sami nie jesteśmy wstanie za dużo zdziałać. Kluczem będzie odpowiednia diagnostyka lekarska oraz wprowadzenie indywidualnej rehabilitacji, która m.in. uzależniona jest od stopnia uszkodzenia krążka

i ewentualnych wypuklin. Ważne jest też, by uzyskać pewność, że przyczyna bólu leży faktycznie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a nie jest spowodowana np.: przykurczonym mięśniem gruszkowatym.

Ucisk na nerw skórny, czyli tzw. rwa udowa, podobnie jak rwa kulszowa charakteryzuje się podobnymi objawami, jednak występuje na poziomie L2-L4. Oznacza to, że wrażenia bólowe będą umiejscowione głównie tam, gdzie nerw zaopatruje daną okolicę i mięśnie. Leczenie rwy udowej powinno polegać głównie na terapii manualnej, przywróceniu funkcji nerwu oraz rozluźnieniu mięśni i powięzi.

ITBS, czyli syndrom pasma biodrowo-piszczelowego dotyczy głównie osób zajmujących się sportem biegowym. Powiązane jest on m.in. z osłabieniem mięśni pośladkowych i ustawieniu niesymetrycznym miednicy. Zaleca się odpoczynek od treningów, jak i wzmacnianie mięśni osłabionych (pośladkowy średni). Ważne jest również, aby dbać o prawidłową długość mięśnia naprężacza powięzi szerokiej i rozluźniać pasmo biodrowo-piszczelowe.

Naciągnięcie/naderwanie/zerwanie mięśnia powinno być poddane diagnozie lekarskiej. Poprzez USG dochodzi do oceny stanu funkcjonalnego mięśnia oraz planuje się ewentualną rehabilitację. Zerwanie mięśnia niekoniecznie musi być powiązane z ingerencją chirurgiczną, a odpowiednio zaplanowany okres unieruchomienia, ze stopniowym włączaniem aktywności danego mięśnia, daje równie dobre rezultaty.

Przy ocenie USG, ważne jest również wykrycie ewentualnego krwiaka, który powinien być w odpowiedni sposób ewakuowany z tkanki mięśniowej.

Stany zapalne i przeciążenia przede wszystkim powinny być znakiem dla nas, że obecna objętość treningowa, jak i wyzwania jakie stawiamy przed naszym organizmem są zbyt wygórowane. Odpoczynek jest opcją, która powinna sporo pomóc w kontekście walki ze stanami przeciążeniowymi. Jeśli natomiast mowa o stanach zapalnych, warto by było wykonać dodatkowe badania, wykluczające innego rodzaju przyczyny np.: natury bakteryjnej..

Jak więc widzimy przyczyn bólu uda jest wiele. Powiązane one mogą być ze stanami wynikającymi ze zbyt ciężkiego treningu, co w konsekwencji może spowodować przeciążenie i stany zapalne. Jednak, często sam ból umiejscowiony w udzie niekoniecznie związany jest ze strukturami w jego obrębie. Może dotyczyć unerwienia wychodzącego z naszego kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, co będzie już wiązało się z koniecznością profesjonalnej rehabilitacji. Ważne jest więc, by trenując siłowo dbać o prawidłową technikę wykonywanych ćwiczeń, jak i dodatkowo wspomagać sam wysiłek ćwiczeniami mobilizacyjnymi, rozluźniającymi, które zadbają o odpowiedni ruch ślizgowy stawów.

Autor: Fizjoterapeuta i trener personalny Tomasz Maciołek