Każdego rodzaju wysokointensywny trening może być szkodliwy dla stabilności DNA. Wiele badań potwierdza, że forsowne ćwiczenia mogą nasilać stan zapalny i wywołać powstawanie uszkodzeń wywołanych przez wolne rodniki, tym samym kładąc cień na niezaprzeczalne korzyści płynące z regularnej aktywności fizycznej.
Ponieważ reaktywne formy tlenu powstają w wielkiej ilości podczas ćwiczeń o wysokiej intensywności, są znane z wpływu na stabilność DNA, pojawia się pytanie o bezpieczeństwo podobnego treningu. Do najbardziej reaktywnych ROS występujących w systemach biologicznych należą: rodnik hydroksylowy (OH·) i rodnik ponadtlenkowy (O2·–). Rolę odgrywa także (ONOO–) anion nadazotowy, zwany także anionem nadtlenoazotawym (niektórzy opisują go jako wolny rodnik, ale nim nie jest). Wysoka reaktywność tych związków wynika z obecności niesparowanego elektronu i wiąże się z silnymi właściwościami utleniającymi. Utlenieniu ulegają lipidy i białka błon komórkowych (degradacja błon) oraz dochodzi do uszkodzenia DNA, co prowadzi do śmierci komórki.
Na chwilę obecną wiąże się oddziaływanie reaktywnych form tlenu z:
- choroba niedokrwienna serca, zawałem mięśnia sercowego
- miażdżycą,
- choroba z autoagresji: reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, cukrzyca, dystrofia mięśniowa
- chorobami oczu –zaćma, retinopatie, jaskra
- chorobami neurologicznymi -choroba Alzheimera, Parkinsona, zespół Downa,
- stwardnieniem rozsianym,
- chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy
Enzymatyczną barierę przeciwutleniającą tworzą enzymy, takie jak dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), katalaza (CAT), peroksydaza glutationowa (GPx) i reduktaza glutationowa (GR). Ćwiczenie o średniej i dużej objętości indukują uszkodzenia DNA które wydają się przejściowe i proporcjonalne do intensywności treningu. Uszkodzenia które można przypisać działaniu wolnych rodników na kwasy nukleinowe, w ustroju są „naprawiane” w ciągu 24-72 h. Dlatego ćwiczenia fizyczne nie powinny mieć długofalowych konsekwencji dla zdrowia sportowców, pod warunkiem, że ustalony zostanie właściwy czas odpoczynku pomiędzy sesjami ćwiczeń o dużej intensywności. Regularny wysiłek, ze stopniowym wzrostem obciążenia wydaje się również najbezpieczniejszym podejściem do uniknięcia niestabilności DNA.
Wniosek: jeśli intensywnie biegasz, trenujesz siłowo lub pływasz – zapewnij odpowiedni czas regeneracji pomiędzy treningami.
