Niektórzy dietetycy twierdzą, iż sól jest nieszkodliwa, tylko nie wiem na jakiej podstawie? Liczne, dobrze kontrolowane badania naukowe potwierdzają, iż nadmierne spożycie soli ma silny związek z wpływem na ciśnieniem krwi u człowieka.
Na podaż sodu mało wrażliwe są:
- osoby młode,
- w średnim wieku,
- mające normalne ciśnienie krwi,
- rasy białej.
Zupełnie inaczej zaś reagują osoby:
- w podeszłym wieku,
- z nadciśnieniem,
- rasy czarnej,
- mające niewydolność nerek,
- ze stanem stanem przedrzucawkowym (w ciąży; stan przedrzucawkowy – rozpoznajemy, gdy u chorej z nadciśnieniem ciążowym pojawi się białkomocz> 300 mg/l lub> 500 mg/24 godz. (lub 2+ w teście paskowym),
- o niskiej masie urodzeniowej,
Przykłady jak podaż sodu wpływa na zdrowie:
He FJ i wsp. 2002 r. — zmniejszenie codziennego spożycia soli o 75 mmol/dziennie (ok. 4 g soli) powoduje obniżenie ciśnienia krwi o średnio około 5 mm Hg (skurczowego) oraz 2.7 mm Hg (rozkurczowego), u osób z nadciśnieniem,
Costa i wsp. 2012 r. osoby spożywające więcej niż 1.2 g sodu dziennie były narażone na 2.9 raza większe ryzyko śmierci w porównaniu do grupy spożywającej mniej niż 1.2 g dziennie,
Gardener et al. 2012 r. u uczestników którzy spożywali dziennie ponad 4 g sodu, odnotowano 2,5-krotny wzrost ryzyka wystąpienia udaru mózgu w porównaniu do osób spożywających mniej niż 1.5 g na dobę.
He FJ i wsp. 2013 r. – zmniejszenie codziennego spożycia soli o 4,4 g powoduje obniżenie ciśnienia krwi o średnio około 4,2 mm Hg (skurczowego) oraz 2,1 mm Hg (rozkurczowego),
W badaniach Juraschek sp. i wsp. 2017 r. dotyczących redukcji sodu i diety DASH wykazano, iż sama redukcja spożycia sodu (dużo czyli 150 mmol/dziennie przy diecie o energetyczności 2,100 kcal) spowodowała spadek ciśnienia krwi o 3.2 mm Hg, 8.56 mm Hg, 8.99 mm Hg oraz o 7.04 mm Hg (dla osób które miały odpowiednio ciśnienie krwi wynoszące: mniej niż 130, 130 do 139, 140 do 149 i> 150 mm Hg),
Graudal NA i wsp. 2017 r. osoby rasy białej z nadciśnieniem pod redukcji spożycia sodu z 201 mmol/dziennie do 66 mmol/dziennie odnotowały średni spadek ciśnienia krwi skurczowego o średnio 5.51 mm Hg (84 badania, 5925 uczestników); z kolei spadek ciśnienia krwi rozkurczowego wynosił średnio 2,88 mm Hg (85 badań, 6001 uczestników); dowody są wysokiej jakości,
Graudal NA i wsp. 2017 r. u ludzi rasy czarnej efekt był jeszcze silniejszy; odnotowano spadek (ciśnienia skurczowego i rozkurczowego) średnio o 6.64 mm Hg i 2.91 mm Hg (dane na podstawie 8 badań, 619 uczestników),
Graudal NA i wsp. 2017 r.; dieta DASH (niskosodowa) w porównaniu z dietą kontrolną wiązała się ze średnimi różnicami skurczowego ciśnienia krwi odpowiednio o 4,5, 4,3, 4,7 i 10,6 mm Hg,
Graudal NA i wsp. 2017 r. łączny wpływ diety o niskiej zawartości sodu (DASH) w porównaniu z dietą o wysokiej zawartości sodu wynosił odpowiednio -5,3, -7,5, -9,7 i -20,8 mm Hg (dla osób które miały odpowiednio ciśnienie krwi wynoszące: mniej niż 130, 130 do 139, 140 do 149 i> 150 mm Hg),
Na zakończenie dodam, iż nadmierna podaż sodu w diecie w sposób całkowicie niezależny od wpływu na ciśnienie krwi oddziałuje toksycznie na:
- mózg,
- serce (przerost lewej komory),
- naczynia i układ krwionośny (upośledzenie funkcji śródbłonka, zwiększenie sztywności tętnic),
- nerki (przewlekła niewydolność nerek, kamienie nerkowe), kości (osteoporoza).
Zbyt duża i zbyt mała podaż sodu bezpośrednio wpływa negatywnie na nerki. Okazało się, iż spożycie mniej niż 2.08 g sodu dziennie lub więcej niż 4.03 g sodu dziennie wiązało się z wyższym ryzykiem rozwoju przewlekłej choroby nerek (CKD) w porównaniu do osób spożywających 2.93–4.03 g sodu dziennie. Nadmierna podaż sodu do organizmu zwiększa wydalanie wapnia z moczem (na każde 2.3 g sodu ponad zapotrzebowanie wraz z moczem organizm traci 24-40 mg wapnia). W efekcie nadmiar sodu może przyczyniać się do utraty wapnia z tkanki kostnej, zmniejszać gęstość kości oraz zwiększać podatność kości na złamania.
Niezrozumiałe jest bagatelizowanie przez niektórych dietetyków roli sodu, gdyż jest on powiązany z wieloma schorzeniami, a przewlekłe nadużywanie soli zagraża bezpośrednio życiu (bo nie da się żyć bez nerek).
Referencje:
1. He FJ, Li J, Macgregor GA „Review Effect of longer term modest salt reduction on blood pressure: Cochrane systematic review and meta-analysis of randomised trials” BMJ. 2013 Apr 3; 346():f1325. 2. He FJ, MacGregor GA. Effect of modest salt reduction on blood pressure: a meta-analysis of randomized trials. Implications for public health. J Hum Hypertens. 2002;16:761–770 3. Juraschek SP „Effects of Sodium Reduction and the DASH Diet in Relation to Baseline Blood Pressure” J Am Coll Cardiol. 2017 Dec 12;70(23):2841-2848. doi: 10.1016/j.jacc.2017.10.011. Epub 2017 Nov 12. 4. Sodium Intake in Populations: Assessment of Evidence. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK201520/ 5. Costa AP1, de Paula RC, Carvalho GF, Araújo JP, Andrade JM, de Almeida OL, de Faria EC, Freitas WM, Coelho OR, Ramires JA, Quinaglia e Silva JC, Sposito AC; Brasilia Heart Study Group. „High sodium intake adversely affects oxidative-inflammatory response, cardiac remodelling and mortality after myocardial infarction” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22436606 6. Graudal NA „Effects of low sodium diet versus high sodium diet on blood pressure, renin, aldosterone, catecholamines, cholesterol, and triglyceride” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28391629 7. William B. Farquhar, PhD,* David G. Edwards, PhD,* Claudine T. Jurkovitz, MD,† and William S. Weintraub, MD „Dietary Sodium and Health: More Than Just Blood Pressure” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5098396/ 8. Francesco P Cappuccio „Cardiovascular and other effects of salt consumption” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4089690/ 9. Chang-YunYoon “High and low sodium intakes are associated with incident chronic kidney disease in patients with normal renal function and hypertension” https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0085253817307640
