WZIERNIKOWANIE STAWÓW
Badanie nazywane jest również: ARTROSKOPIA
TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA
Badanie polega na wprowadzeniu do wnętrza stawu specjalnej rury metalowej z układem optycznym, czyli tzw. artroskopu i bezpośrednim oglądaniu (wziernikowaniu) struktur wewnątrzstawowych. Pole widzenia w artroskopie jest oświetlone za pomocą włókien szklanych (tzw. zimnego oświetlenia).
Artroskopię można podzielić na: diagnostyczną, kiedy określa się rodzaj patologii wewnątrz stawu oraz operacyjną, kiedy po sprecyzowaniu rozpoznania wprowadza się przez skórę do stawu specjalne narzędzia chirurgiczne i pod kontrolą obrazu widzianego w artroskopie wykonuje się niektóre zabiegi terapeutyczne. Często artroskopia diagnostyczna jest wstępnym etapem artroskopii operacyjnej.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Badanie artroskopowe, dzięki możliwości oceny struktur stawowych “od środka”, pozwala sprecyzować rozpoznanie i ustalić właściwe postępowanie lecznicze. Ponadto, artroskopia umożliwia jednocześnie przeprowadzenie wewnątrzstawowo operacji naprawczych, np. usunięcie uszkodzonej części łąkotki czy wycięcie przerośniętej błony maziowej, co pozwala często uniknąć operacyjnego otwierania stawu i skrócić po zabiegu okres powrotu do pełnej sprawności fizycznej. Najbardziej rozwinięta i najpopularniejsza jest artroskopia stawu kolanowego i stawu łopatkowo-ramiennego. Coraz częściej wykonuje się artroskopię stawów: skokowego górnego, łokciowego, biodrowego oraz mikroartroskopię stawów nadgarstka i ręki.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
# Urazy stawów.
# Niestabilności ruchów w stawach.
# Złamania śródstawowe.
# Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
# Zmiany zwyrodnieniowe.
# Obecność ciał obcych w stawie.
# Nowotwory w obrębie stawów.
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza
BADANIA POPRZEDZAJĄCE
Badania radiologiczne w projekcjach przyjętych dla diagnostyki poszczególnych stawów, niekiedy badanie rezonansem elektromagnetycznym (MRI stawów i kości). Patrz dodatkowo “Badania poprzedzające znieczulenie” w “Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale: “Metody znieczulania”.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Patrz “Sposób przygotowania do znieczulenia” w “Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale: “Metody znieczulania”. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub znieczuleniu ogólnym. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym
OPIS BADANIA
Badanie przeprowadza się na sali operacyjnej. Pacjent układany jest w pozycji leżącej, dogodnej dla wziernikowania stawu, np. przy wziernikowaniu stawu kolanowego kończyna jest nieco uniesiona i zgięta w stawie. Powierzchnia skóry wokół badanego stawu jest obkładana serwetami chirurgicznymi, natomiast skóra w miejscu przeprowadzania badania przemywana jest środkiem dezynfekującym (np. jodyną). Jeśli to możliwe, powyżej badanego stawu zakładana jest opaska uciskowa – tzw. opaska Esmarcha, celem wywołania niedokrwienia i zmniejszenia ewentualnego krwawienia podczas wziernikowania stawu. Aby wprowadzić artroskop do stawu wykonuje się niewielkie nacięcia skóry i tkanek podskórnych w ściśle określonych miejscach. Dla każdego stawu są wyznaczone punkty anatomiczne poprzez które można bezpiecznie wprowadzić układ optyczny oraz narzędzia artroskopowe. Do badanego stawu wprowadza się również odpowiedni wężyk lub wężyki, którymi podawany jest w trakcie badania gaz (dwutlenek węgla) lub roztwór wodny (0,9% roztwór chlorku sodu) (Ryc.9-6).
Zależnie od potrzeb gaz lub roztwór wodny jest wypuszczany przez odpowiedni kanał z zaworem w artroskopie. Wypełnienie stawu roztworem wodnym lub gazem ułatwia obejrzenie jego “wnętrza” przez układ optyczny artroskopu. Obecnie używa się specjalnych torów wizyjnych, pozwalających przenosić obraz artroskopowy na monitor telewizyjny oraz rejestrować przebieg badania na taśmie video. W badaniu dokonuje się oceny struktur stawowych tj. chrząstki stawowej, błony maziowej, więzadeł, ścięgien mięśni przechodzących przez staw, łąkotek i innych struktur charakterystycznych dla badanego stawu. Po obejrzeniu “wnętrza” stawu, badający może wykonać zabiegi naprawcze wewnątrz stawu. W tym celu posługuje się specjalnymi narzędziami wprowadzonymi do stawu niezależnie od artroskopu. Patrz dodatkowo “Opis metod znieczulenia” w “Metody anestezjologiczne” w badaniach diagnostycznych w rozdziale: “Metody znieczulania”. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączoną taśmą video.
CZAS
Badanie trwa do kilkudziesięciu minut
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem
# Występujące dolegliwości dotyczące stawu, czas ich trwania, objawy oraz lokalizacja w obrębie stawu.
# Wyniki badań radiologicznych stawu.
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Według indywidualnych zaleceń lekarza wykonującego badanie. Patrz dodatkowo: Jak należy zachowywać się po znieczuleniu? “Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale: Metody znieczulania.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Najczęściej występującymi powikłaniami mogą być: krwiak stawu, wysięk w stawie; bardzo rzadko może dochodzić do ropnego zapalenia stawu.
Patrz dodatkowo: Możliwe powikłania po znieczuleniu: “Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale: “Metody znieczulania”. Jeśli jest taka potrzeba, badanie może być okresowo powtarzane. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.
Zapraszam do dyskusji na forum klikając TUTAJ
Autor: Aderos (sfd)
