Żółta śmierć: czyli ekstremalne odchudzanie

2,4-dinitrofenol (DNP) to silna trucizna wycofana w latach 30. XX wieku. Od 1938 roku obowiązuje zakaz stosowania DNP przez ludzi, określono ten związek jako „niezwykle groźny i nie przeznaczony do konsumpcji przez człowieka”.

Niestety, Internet spowodował że DNP jest traktowany raczej jako „suplement diety”, tymczasem temu związkowi bliżej do trucizny na szczury, a nie do środków które powinny być stosowane przez człowieka. Odnotowano wiele przypadków śmierci ludzi po kontakcie z DNP tylko powierzchni skóry przedramion i dłoni, a to pokazuje, że zabawa z tym środkiem to nie przelewki.

Jak toksyczny jest DNP?

Paradoksalnie aby zabić zwierzęta potrzeba wyższych dawek heroiny, kokainy, MDMA („extasy”) czy amfetaminy, czyli 2,4-dinitrofenol pod względem toksyczności ostrej jest groźniejszy od narkotyków (co wcale nie znaczy, że narkotyki są bezpieczne dla zdrowia). DNP przypomina pikrotoksynę, środek pobudzający centralny  układ  nerwowy która zabija zwierzęta gdy jest podawana w dawce 5-15 mg na kg masy ciała (np. myszy 15 mg / kg m.c.).

Nikt o zdrowych zmysłach nie chce dobrowolnie stosować pikrotoksyny, a wiele osób chętnie sięga po DNP w „celach odchudzających”. DNP potrafi zabić człowieka w dawce 4.3 mg na kg masy ciała. Aby pokazać o czym tu mówimy, połowę zwierząt zabija dawka 1 grama Metanabolu (lub większa) na kg masy ciała. A przecież „metka” (Dianabol, Metanabol) należy do jednych z bardziej agresywnych i niebezpiecznych środków z grupy SAA, jest wyjątkowo szkodliwa dla wątroby czy nerek.

W badaniach naukowych wzięto pod lupę 204 przypadki ekspozycji na DNP, w tym 86 w z USA i 118 z UK. 86% osób było w wieku poniżej 40 lat, a 71% z badanej grupy stanowili mężczyźni. W USA zmarło 11.6% osób które miały kontakt z DNP, a w Wielkiej Brytanii 16.9%.

Ryzyko śmierci związanej z ekspozycją na 2,4-dinitrofenol zwiększały:

• siedemnastokrotnie, hipoglikemia (spadek stężenia cukru we krwi),
• prawie trzynastokrotnie, wzmożone napięcie mięśni (znany skutek uboczny stosowania DNP),
• 12.5-krotnie kwasica,
• ponad 8-krotnie nasilone stężenie mleczanów (jest to klasyczny skutek uboczny stosowania DNP),
• 6.5-krotnie podwyższona temperatura ciała (najbardziej znana przyczyna śmierci związana z działaniem DNP),
• 6.4-krotnie nadmiernie przyspieszone bicie serca (jest to klasyczny skutek uboczny stosowania DNP),
• 6-krotnie pobudzenie lub splątanie,
• 5.6-krotnie nadciśnienie,
• 2.8-krotnie nieprawidłowa częstotliwość oddychania, duszność.

Po przeprowadzeniu szczegółowej oceny i regresji za najpoważniejsze czynniki prognostyczne zgonu pod kontakcie z DNP uznano: kwasicę, tachykardię, pobudzenie / splątanie i przegrzanie (hiperpireksję).

Referencje, badania, literatura:

A. J. Potts Toxicoepidemiology and predictors of death in 2,4-dinitrophenol (DNP) toxicity https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15563650.2020.1826505

Johann Grundlingh 2,4-Dinitrophenol (DNP): A Weight Loss Agent with Significant Acute Toxicity and Risk of Death https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3550200/

Curtis D. Klaassen i John B. Watkins III, „Podstawy toksykologii”

E. Mutschler „Farmakologia i toksykologia”, WYDANIE III.