Czy trzeba suplementować żelazo? Badania naukowe

Niedobory żelaza są bardziej rozpowszechnione niż się powszechnie sądzi. Ocenia się, iż na niedokrwistość cierpi 1.62 mld ludzi, z tego 50% jest spowodowana niedoborem żelaza. Uznaje się, iż prawidłowe stężenie ferrytyny we krwi wynosi 20–500 μg/l (u kobiet 10–200 μg/l). Przykładowo rozpowszechnienie anemii w Portugalii wynosi 19.9%, z tego 84% przypadków było wcześniej niezdiagnozowanych.

Fizjologicznie żelazo znajduje się głównie w: hemoglobinie (1800–2800 mg), hepatocytach i makrofagach (800–1200 mg), szpiku kostnym (150 mg) i osoczu krwi (4 mg).

W USA: dziewięć procent dzieci w wieku od 1 roku do 2 lat, od 9% do 11% nastolatek i kobiet w wieku rozrodczym miało niedobór żelaza; niedokrwistość z niedoboru żelaza stwierdzono odpowiednio w 3% i 2% do 5%. Odpowiada to około 700 000 małych dzieci i 7,8 milionów kobiet z niedoborem żelaza w USA; z tego około 240 000 małych dzieci i 3,3 miliona kobiet ma niedokrwistość z niedoboru żelaza. Niedobór żelaza wystąpił u nie więcej niż 7% starszych dzieci lub osób starszych niż 50 lat i nie więcej niż u 1% nastoletnich chłopców i młodych mężczyzn. Wśród kobiet w wieku rozrodczym niedobór żelaza był bardziej prawdopodobny u mniejszości, o niskich dochodach i przy posiadaniu wielu dzieci.

W Portugalii najczęściej anemia występowała:

  • u młodych kobiet: 20.8%,
  • u młodych dorosłych (18-34 lata); 22.8-30.5%
  • u starszych dorosłych: 21%,
  • u kobiet w ciąży: 54.2%

W Portugalii niedobór żelaza występował:

  • u 84.3% – jeśli za kryterium uznamy stężenie ferrytyny poniżej 100 ng/mL (100 μg/l),
  • u 53.3% – jeśli za kryterium uznamy stężenie ferrytyny poniżej 50  ng/mL (50 μg/l) ,
  • u 31.9% – jeśli za kryterium uznamy stężenie ferrytyny poniżej 30 ng/mL,
  • u 16.7% – jeśli za kryterium uznamy stężenie ferrytyny poniżej 15 ng/mL,

Anemia z niedoboru żelaza w Portugalii występowała w 92.5% przypadków, jeśli za kryterium uznamy stężenie ferrytyny poniżej 100 ng/ml oraz u 75.4% (kryterium <50 ng/mL). Niedokrwistość można ustalić poprzez ustalenie stężenia hemoglobiny, niepokojący jest spadek poniżej 11,0 g/dl (zgodnie z kryteriami Światowej Organizacji Zdrowia). Dzienny metabolizm żelaza wynosi około 35 mg, z czego aż 32 mg jest zużywane na wytwarzanie nowych erytrocytów. Do zwiększenia stężenia hemoglobiny o 1 g/dL ustrój potrzebuje około 150 mg żelaza. Dzienna utrata żelaza z moczem, potem i kałem wynosi 1 mg. Zapotrzebowanie dietetyczne, wyrównujące utratę Fe u osób zdrowych, wynosi 15 mg dziennie. Kobieta, która miesiączkuje, wymaga dodatkowo około 3 mg żelaza dziennie i jest często narażona na jego niedobór. Bardzo często niedobory żelaza występują u kobiet w ciąży: „W organizmie zdrowej kobiety w ciąży ilość żelaza w formie zapasowej wynosi 0,3 g, natomiast zapotrzebowanie w całym okresie ciąży — 1 g”.

Podsumowanie: wydaje się, iż najpierw należy ustalić stężenie hemoglobiny, hematokrytu oraz ferrytyny – dopiero wtedy podjąć decyzję o suplementacji żelazem. Tym bardziej, iż niedobór żelaza nie jest jedyną przyczyną niedokrwistości. Mogą nią być zaburzenia gospodarki żelaza, niedobór erytropoetyny, choroba szpiku kostnego lub niedobór witaminy B12 oraz kwasu foliowego.

Referencje: Fonseca C1,2,3, Marques F1,2,3, Robalo Nunes A1,4, Belo A1,5, Brilhante D1,6, Cortez J1 “Prevalence of anaemia and iron deficiency in Portugal: the EMPIRE study.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26841337 Krzysztof Warzocha „Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości” https://journals.viamedica.pl/oncology_in_clinical_practice/article/viewFile/9372/7989 Michał Myśliwiec Klinika Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku “Doustna suplementacja żelaza w niedokrwistości nerkowopochodnej” Bronisława Pietrzak1, Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz2, Beata Marciniak3, Andrzej Witek4, Bożena Leszczyńska-Gorzelak3 “Niedokrwistość z niedoboru żelazaw położnictwie i ginekologii” Looker AC1, Dallman PR, Carroll MD, Gunter EW, Johnson CL. “Prevalence of iron deficiency in the United States” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9091669

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *