Od kilkudziesięciu lat wiadomo, iż sterydy anaboliczno-androgenne (SAA) mogą wywołać cukrzycę, prawdopodobnie przez swój negatywny wpływ na wątrobę i obwodowy wychwyt glukozy. Pierwsze doniesienia na ten temat prawdopodobnie pochodzą z 1975 r. Największe jest oddziaływanie doustnych SAA np. stanozololu, oxymetholonu (Anapolonu), metylowanego testosteronu, superdrolu (metylowanego masteronu), metylowanego trenbolonu czy Metanabolu.
Wstępnym etapem cukrzycy jest oporność insulinowa i towarzysząca jej hiperglikemia. Hiperglikemia jest stanem, w którym w osoczu krwi krąży nadmierna ilość glukozy i jest częstym działaniem niepożądanym terapii sterydami anabolicznymi, dotykającym 20% do 50% pacjentów, którzy przed rozpoczęciem leczenia nie deklarowali, iż chorują na cukrzycę lub że mają do niej określone predyspozycje.
Ponadto poziom glukozy jest często podwyższony podczas leczenia sterydami anaboliczno-androgennymi, u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym lub wcześniej dobrze kontrolowaną cukrzycą Anaboliki stymulują produkcję glukozy przez wątrobę i hamują obwodowy wychwyt glukozy, co skutkuje insulinoopornością, umożliwiając wzrost stężenia glukozy we krwi i utrzymanie jej na podwyższonym poziomie.
Badanie
Naukowcy chcieli zbadać, czy SAA mają wpływ na hiperglikemię. Dwudziestu pięciu zdrowych sportowców płci męskiej zostało poddanych obserwacji podczas stosowania SAA.
Wyniki
Ustalono, że u ponad połowy mężczyzn otrzymujących duże dawki steroidów rozwija się hiperglikemia, z częstością występowania co najmniej jednego epizodu hiperglikemii w 86% biorących SAA.
U 41% sportowców średnie stężenie glukozy we krwi przekraczało 140 mg/dl.
Częstość występowania hiperglikemii u mężczyzn bez historii cukrzycy typu II w wywiadzie, którzy stosują SAA waha się od 34,3% do 56% dla sportowców biorących SAA od 1 do 3 lat.
Objawami hiperglikemii były: wielomocz (36%), polidypsja, czyli nadmierne pragnienie (29%), polifagia, czyli nadmierne łaknienie (41%), zawroty głowy (18%), drżenie (19%), drażliwość lub nastrój (37%), lęk lub nerwowość (26% ), zaburzenia koncentracji (15%).
Rozwój hiperglikemii zaobserwowano u 41% sportowców w wieku 29-41 lat, którzy zgłosili spożywanie SAA w ostatnich 3 latach. Samodzielnie podawali doustnie wysokie dawki stanozololu (Winstrol), oxymetholonu (Anapolon), methandrostenolonu (Metanabol) i ibutamorenu. Ten ostatni nie jest preparatem z grupy SAA, działa jak środki z grupy GHRP (peptydy uwalniające hormon wzrostu), ale ma inną budowę. Jest niepeptydowym preparatem zwiększającym wyrzut hormonu wzrostu. Hormon wzrostu jest książkowym przykładem środka, który może wywołać cukrzycę, dlatego jego podawanie łączy się zwykle z insuliną.
W przypadku hiperglikemii, jeśli dieta i ćwiczenia fizyczne nie zmniejszają odpowiednio poziomu glukozy, zaleca się przepisywanie leków przeciwcukrzycowych, takich jak metformina, inhibitory DPP-4 lub pochodne sulfonylomocznika.
Wnioski
Powikłania związane z hiperglikemią wywołaną steroidami są często niedoceniane, mimo że hiperglikemia jest dobrze znanym działaniem niepożądanym SAA (od kilkudziesięciu lat). Właściwe postępowanie w hiperglikemii spowodowanej anabolikami poprzez doustne leki przeciwcukrzycowe, takie jak inhibitory DPP-4, metformina lub stosowanie insuliny NPH w zależności od masy ciała może zmniejszyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, w tym objawowej hiperglikemii i nowo rozpoznanej cukrzycy.
Referencje, badania, literatura:
Al-Baaj, Karrar Saad Hyperglycemia due to the utilization of anabolic steroids http://repository.usmf.md/handle/20.500.12710/11717
