Rabdomioliza jest stanem który z pewnością zagraża zdrowiu i często wiąże się z hospitalizacją. Może być wywołana intensywnym wysiłkiem fizycznym, ale nie tylko. Znacznikiem rabdomiolizy jest poziom CPK czyli enzymu (kinazy kreatynowej CK lub CPK) występującego głównie w mięśniach, sercu, mózgu.
Podwyższony poziom CPK świadczy o uszkodzeniu mięśni. Normalna wartość to 55-170 j/L dla mężczyzn oraz 30-135 j/L dla kobiet. Rozpad mięśni z reguły występuje po wypadkach drogowych czy też przemysłowych (mechaniczne uszkodzenia, zmiażdżenie), zatruć narkotykami. Może wynikać ze stosowania w nadmiarze alkoholu, kokainy, heroiny, amfetaminy, hipertermii i oparzeń, hipotermii oraz odmrożeń kończyn. Mało kto zdaje sobie sprawę, iż beztrosko nadużywane leki np. z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalny (NLPZ) mogą być groźne dla zdrowia, czasem nawet dla życia (wpływ na nerki).
Opis przypadku: 45-letni mężczyzna skarżył się na zmęczenie i rozległy ból ciała. Zdiagnozowano u niego ostry rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych. Objawy zaczęły się w czwartym dniu równoczesnego stosowania diklofenaku i pantoprazolu. Pacjent stosował tabletki diklofenaku w dawce 50 mg raz na dobę przez 1 miesiąc i pantoprazol w dawce 40 mg raz na dobę (tylko w poprzednim tygodniu). Diklofenak sodowy stosował na bóle głowy, a pantoprazol na zgagę. Wskutek podawania leków stężenie kinazy kreatynowej u mężczyzny wzrosło do 3114 IU/L (jedni podają jako granicę normy 170, inni 190 jednostek na litr).
Czy kulturyści i inni sportowcy sięgają po diklofenak sodu? Oczywiście. Przykładowo stosowanie leków w piłce nożnej jest monitorowane od czasu Mistrzostw Świata FIFA 2002. Lekarze zatrudnieni w drużynach piłkarskich zostali poproszeni o dostarczenie informacji na temat przepisanych leków dla każdego gracza 72 godziny przed każdym meczem. 69% dorosłych graczy płci męskiej zgłosiło stosowanie leków, przy czym ponad połowa graczy używała niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). 43.3% młodych piłkarzy (nastolatków) i 54.5% dorosłych mężczyzn stosowało NLPZ przynajmniej raz w ciągu gry. W popularnych wydarzeniach, takich jak Maraton w Bonn 2009, Maraton w Berlinie w 2010 roku i Ultramaratonie El Andalus od 47do 61% sportowców stosowało NLPZ lub inne środki przeciwbólowe.
Kulturyści mogą cierpieć na zgagę chociażby z powodu stosowania doustnych SAA np. anapolonu, winstrolu czy oral-turinabolu oraz specyficzną dietę, wysokobiałkową (zwykle bazującą na białym i czerwonym mięsie). Wykazano, iż duże spożycie świeżego mięsa czerwonego zwiększa ponad trzykrotnie ryzyko wystąpienia gruczolakoraka przełyku. Osoby jedzące najwięcej przetworzonego mięsa były narażone na 4.67 razy większe ryzyko wystąpienia zapalenia przełyku spowodowanego nieprawidłowym cofaniem się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. W zwalczaniu zgagi istotne jest wyeliminowanie z diety produktów nasilających objawy choroby, takie jak kawa, herbata, alkohol, czekolada, napoje gazowane, tłuste i pikantne potrawy.
Wniosek: należy zachować dużą ostrożność sięgając po NLPZ oraz środki na zgagę. To połączenie może zniszczyć mięśnie i spowodować uszkodzenie nerek.
