Gdzie jest większe ryzyko infekcji koronawirusem – samolot czy pociąg?

Wiemy, iż koronawirus SARS-2 (Koronawirus 2, HCoV-19, SARS-CoV-2) jest trwały i potrafi przetrwać nawet kilka dni na metalu czy plastiku. Jednak na razie nie wiemy, czy ilość patogenów jaka pozostanie np. na sprzęcie treningowym czy klamce, jest wystarczająca by kogokolwiek zarazić.

Naukowcy ocenili, że ryzyko zarażenia się koronawirusem podczas podróży lotniczych jest niższe niż w budynku biurowym, sali lekcyjnej, supermarkecie czy pociągu podmiejskim.

W jaki sposób przenosi się COVID-19?

Wirus wywołujący COVID-19 jest emitowany, gdy ktoś mówi, kaszle, kicha lub śpiewa. Pojawia się głównie w postaci kropelek, które można wyrzucić na niewielką odległość, a czasem występuje w mniejszych cząsteczkach aerozolu, które mogą pozostać zawieszone i przemieszczać się dalej. Inna osoba może zostać zarażona, jeśli te cząsteczki dotrą do ust lub nosa, bezpośrednio lub przez ręce. W niektórych przypadkach ważna jest również transmisja przez kontakt powierzchniowy.

Jak czyste jest powietrze w samolotach pasażerskich?

Powietrze wpływa do kabiny przez wloty górne i przepływa w dół w kierunku wylotów na poziomie podłogi. Powietrze wpływa i wypływa z kabiny w tym samym rzędzie siedzeń lub w sąsiednich rzędach. Pomiędzy rzędami występuje stosunkowo niewielki przepływ powietrza do przodu i do tyłu, co zmniejsza prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się różnych cząstek między rzędami. Przepływ powietrza w obecnych samolotach odrzutowych jest znacznie szybszy niż w zwykłych budynkach wewnętrznych. Połowa to świeże powietrze z zewnątrz, druga połowa jest poddawana recyklingowi przez filtry HEPA tego samego typu, co w salach operacyjnych. Pozostałe ryzyko obejmuje kontakt z innymi pasażerami, którzy mogą zarażać. Oparcia siedzeń stanowią częściową barierę fizyczną, a większość ludzi pozostaje w czasie lotu stosunkowo nieruchoma, z niewielkim kontaktem twarzą w twarz.

Ryzyko infekcji COVID w pociągu i samolocie

Pomimo znacznej liczby podróżnych, liczba potwierdzonych przypadków przenoszenia COVID-19 między pasażerami samolotów pasażerskich na całym świecie wydaje się niewielka (łącznie około 42). Dla porównania oszacowano, iż ryzyko transmisji COVID-19 na pokładzie szybkich pociągów w Chinach wynosi średnio 0,3% (maksymalnie ponad 10%). Oceniono ryzyko przenoszenia COVID-19 u pasażerów pociągów dużych prędkości, wykorzystując dane od 2334 pacjentów i 72093 osób, które miały z nimi bliski kontakt. Czas wspólnej podróży wynosił do 8 godzin, ujęto okres od 19 grudnia 2019 do 6 marca 2020 w Chinach. Najbardziej na infekcję były narażone osoby siedzące najbliżej chorego, najmniej te które zajęły dalsze miejsca.

Pasażerowie siedzący w tym samym rzędzie co zakażony, byli infekowani w 1,5% przypadków, a siedzący w innych rzędach tylko w 0,14% przypadków. Oznacza to, że ryzyko infekcji było ponad 11-krotnie wyższe, jeśli siedziało się w tym samym rzędzie co zakażony. Najbardziej narażone były osoby siedzące tuż obok zainfekowanego (3,5% infekcji) – ryzyko było 18-krotnie wyższe w porównaniu do zajmowania innych miejsc w danym wagonie.

Szansa infekcji SARS-2 maleje wraz ze wzrostem odległości, ale rośnie wraz z wydłużeniem się czasu podróży. Szansa infekcji wzrastała średnio o 0,15% na godzinę wspólnej podróży. Dla pasażerów na sąsiednich siedzeniach wzrost ten wyniósł 1,3% i był najwyższy spośród wszystkich rozważanych miejsc.

Ryzyko infekcji na pokładzie samolotu czy w pociągu można dodatkowo zmniejszyć, stosując osłony twarzy, podobnie jak w innych miejscach, w których nie można zachować fizycznej odległości.

Podsumowanie

Wydaje się, iż ryzyko infekcji koronawirusem 2 (HCoV-19, SARS-CoV-2) jest niewielkie na pokładzie samolotu – prawdopodobnie znacznie wyższe jest w pociągu.

Referencje:

Maogui Hu i in. The risk of COVID-19 transmission in train passengers: an epidemiological and modelling study https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32726405/

Rui Pombal Risk of COVID-19 During Air Travel https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2771435